16.02.2018. godine – Saopštenje
Načelnica Stručne službe, Dijana Popović – Gavranović učestvovala je na radionici „Evaluacija sistema za praćenje stanja dječijih prava u Crnoj Gori za period 2014-2017. godine i planirani pristup UNICEF-a ovoj temi za period 2017-2021. godine“, u Podgorici, u UN Eko zgradi, u organizaciji predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori.
Učesnici radionice su bili predstavnici: ad hoc Nadzornog odbora za praćenje evaluacije sistema nadgledanja dječjih prava u Crnoj Gori; skupštinskih odbora; institucije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda; resornih ministarstava; pravosudnih organa; nevladinih organizacija; akademske zajednice; UNICEF-a.
Radionica je održana u cilju predstavljanja Nacrta Izvještaja o evaluaciji sistema za praćenje stanja dječijih prava u Crnoj Gori za period 2014-2017. godine i provjere valjanosti/objektivnosti nalaza, zaključaka i preporuka proisteklih iz evaluacije sistema praćenja stanja prava djeteta u Crnoj Gori, na nacionalnom i lokalnom nivou, u navedenom periodu.
Navedenu evaluaciju je naručilo Predstavništvo UNICEF-a u Crnoj Gori, sa ciljem obezbjeđivanja informacija za razvoj daljih programa rada svih partnera u javnom i civilnom sektoru u oblasti praćenja stanja prava djeteta u Crnoj Gori, kao i razvijanja zajedničkih programa rada UNICEF-a i Vlade u ovoj oblasti. Takođe, UNICEF je angažovao organizaciju Coram International da sprovede istraživanje i analizu sistema praćenja stanja prava djeteta u Crnoj Gori.
Uvodna izlaganja na radionici su imali: gdin Osama Makavi Kogali, šef predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori i gđa Merima Baković, savjetnica predsjednika Vlade za pravna pitanja, Vlada Crne Gore.
Nacrt Izvještaja o evaluaciji sistema za praćenje stanja dječijih prava u Crnoj Gori za period 2014-2017. godine, isped organizacije Coram International i grupe autora, predstavile su međunarodne istraživačice, gđa Karolin Hamilton i gđa Avaz Rauf i to: konceptualni okvir, metodologiju, zaključke i preporuke.
Konceptualni okvir za ovu evaluaciju zanovan je: na Konvenciji UN o pravima djeteta, posebno na članu 4. Ostvarivanje prava, koji propisuje da države moraju da učine sve što je u njihovoj moći da se prava predviđena ovom Konvencijom ostvare; i na međunarodnim standardima za praćenje stanja prava djeteta. Kriterijumi za evaluaciju, pitanja i indikatori za analizu su razvijeni na osnovu kriterijuma sadržanih u Principima za evaluaciju razvojne pomoći Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj/Komiteta za razvojnu pomoć (OECD/DAC): relevantnost, efektivnost, efikasnost i održivost, uz dva dodatna kriterijuma (međusektorska saradnja i integracija načela horizontalnih pitanja jednakosti).
Predmet evaluacije je bio analiza mehanizma praćenja stanja prava djeteta u Crnoj Gori: izvještaji države, organizacija civilnog društva i Zaštitnika ljudskih prava i sloboda prema Komitetu UN za prava djeteta i Komitetu UN za eliminaciju svih oblika diskriminacije žena; godišnji izvještaji ključnih resornih ministarstava i skupštinskih odbora; godišnji izvještaji o sprovođenju Nacionalnog plana akcije za djecu za period 2013-2017; godišnji izvještaji i rješavanje pojedinačnih pritužbi u vezi sa navodnim kršenjem dječjih prava koje se podnose Zaštitniku ljudskih prava i sloboda i nacionalni izvještaji za Opšti periodični pregled; kao i analiza podataka prikupljenih putem razgovora sa predstavnicima relevantnih institucija i organizacija i djecom (polu-standardni intervju i diskusija tokom fokus grupa sa djecom).
Prezentovani su ključni zaključci koji se odnose na: Savjet za prava djeteta Crne Gore; praćenje stanja prava djeteta od strane Skupštine Crne Gore; Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore – zamjenik za oblast prava djeteta, mladih i socijalno staranje; mehanizam za prikupljanje i dijeljenje podataka.
Preporuke su date u cilju kreiranja uslova za planiranje unaprjeđenja: efikasnosti sistema za praćenje stanja prava djeteta; odgovornosti; i nivoa svijesti zainteresovanih strana i opšte javnosti o značaju prava djeteta i o praćenju stanja prava djeteta.
Kroz diskusiju je ocijenjeno da je prezentovani Nacrt Izvještaja veoma koristan za planiranje daljih aktivnosti u praćenju stanja prava djeteta u Crnoj Gori, uz primjedbe u vezi boljeg razumijevanja nadležnosti, uloga i funkcionisanja institucija i organizacija.
Takođe, sprovedeno nezavisno istraživanje poentira važnost razvijanja kulture odgovornosti: za stanje prava djeteta, za funkcionalnost, nedostatke ili nejednakosti u ostvarivanju prava djeteta; i prema obavezi praćenja stanja prava djeteta na svim nivoima, s tim da je država na prvom mjestu odgovorna za praćenje i ostvarivanje prava djeteta. Kultura odgovornosti, od najvišeg državnog tijela do pojedinačne profesionalne odgovoronosti, zahtijeva promišljeno prikupljanje i korišćenje specifičnih (kvantitativnih i kvalitativnih) podataka i periodično izvještavanje u cilju dalje verifikacije, analize i korišćenja podataka (kvantitativnih i kvalitativnih) koji ukazuju na funkcionalnost, nedostatke ili nejednakosti u ostvarivanju prava djeteta, zatim nosioce dužnosti poziva na odgovornost i na ispravljanje nefunkcionalnosti, nedostataka ili nejednakosti i sve prikupljeno se dalje koristi za kreiranje politika, usluga i dobrih modela rada sa djecom, posebno za djecu koja su u riziku od siromaštva, negativnih iskustava i isključenosti u bilo kojoj oblasti života.
Takođe, shodno planiranom pristupu Vlade Crne Gore i UNICEF-a prema jačanju sistema praćenja stanja prava djeteta u okviru Programskog dokumenta za zemlju za period 2017-2021, gdin Osama Makavi Kogali, šef predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori, pozvao je sve učesnike i partnerske institucije i organizacije da, u dogovorenom roku, dostave i svoje pisane komentare na Nacrt Izvještaja o evaluaciji sistema za praćenje stanja dječijih prava u Crnoj Gori za period 2014-2017. godine, nakon čega će se sačiniti konačni Izvještaj o evaluaciji sistema za praćenje stanja dječijih prava u Crnoj Gori za period 2014-2017. godine i dati na korišćenje partnerima.