Dijana Popović-Gavranović, načelnica Stručne službe, učestvovala je na konferenciji “Sigurne i zaštićene kroz nove izmjene Krivičnog zakonika Crne Gore”, u organizaciji NVO Prima, a u okviru projekta “Osviještene. Sigurne. Zaštićene.”, koji finansira Ambasada SAD u Podgorici.
Konferencija je održana u Podgorici, u hotelu Podgorica.
Cilj Konferencije je bio predstavljanje rezultata projekta i prijedloga za izmjenu Krivičnog zakonika Crne Gore, odnosno prijedlog za novo krivično djelo “Zloupotreba tuđeg snimka, fotografije, portreta, audio zapisa ili spisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem” (175a).
Konferencija je održana u okviru Globalne teme ovogodišnjih “16 dana aktivizma protiv rodno zasnovanog nasilja” – “Ujedinimo se! Aktivizam da se prekine nasilje nad ženama i djevojkama”.
Uvodna izlaganja imale su: NJ.E. Ambasadorka Džudi Rejzing Rajnke, Amabasada SAD u Crnoj Gori; gđa Aida Perović, direktorka NVO Prima; državni sekretar u Ministarstvu pravde gdin Bojan Božović.
Gđa Aleksandra Gligorović, viša istraživačica u NVO Prima, predstavila je Osnovnu studiju “Osvetnička pornografija u krivičnim zakonima”, koja prikazuje analizu krivičnih zakonika zemalja u regionu i Evropi koje imaju prepoznato u zakonu krivično djelo Zloupotreba tuđeg snimka, fotografije, portreta, audio zapisa ili spisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem: 11 članica EU ima to krivično djelo u zakonodavstvu, na način da kriminalizuju distribuciju, deseminaciju, objavljivanje, dijeljenje navedenih sadržaja bez saglasnosti, a ne koriste termin “osvetnička pornografija”.
Kao pozitivan primjer ističe se Belgija, gdje je za ovo djelo predviđena kazna zatvora od 5 godina, a ukoliko su žrtve djeca (osobe koje nemaju navršenih 18 godina života), kazna je od 10 do 15 godina zatvora. U Belgiji nije dozvoljeno dokazivanje pristanka maloljetne osobe na snimanje ili fotografisanje ili dijeljenje takvih sadržaja na internetu jer u toj državi postoji neosporna pretpostavka odsustva pristanka za maloljetno lice.
Na Panelu “Osvetnička pornografija kao rodno zasnovano nasilje u sudskoj, tužilačkoj, policijskoj i psihološkoj praksi Crne Gore”, govorili su: gdin Goran Đuković, Sudija Osnovnog suda u Podgorici i gđa Biljana Pavličić, državna tužiteljka u Osnovnom državnom tužilaštvu u Podgorici; gdin Jakša Backović, rukovodilac grupe za suzbijanje krivičnih djela visokotehnološkog kriminala Odsjeka za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, u Upravi policije Crne Gore; Katarina Vukadinović, psihološkinja iz NVO Prima.
Panelisti su istakli značaj novog krivičnog djela
“Zloupotreba tuđeg snimka, fotografije, portreta, audio zapisa ili spisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem” (175a), predloženog za izmjene Krivičnog zakonika Crne Gore od strane NVO Prima, odnosno na značaj da se novim krivičnim djelom obuhvate i sankcionišu
osobe koje učine dostupnim trećem licu video ili drugi snimak, fotografiju, portret, audio zapis ili spis sa seksualno eksplicitnim sadržajem, bez pristanka lica na koga se spis odnosi, odnosno bez pristanka lica koje je prikazano na snimku, fotografiji ili portretu ili čiji je glas snimljen na audio zapisu, kao i da se propišu i strožije kazne ukoliko ovo krivično djelo učini službeno lice i ukoliko je krivično djelo učinjeno putem interneta, jer je ovo novi fenomen, sve prisutan zbog modernih tehnologija, a nema granica između realnog i virtuelnog svijeta-realni ljudi prave štetu drugim ljudima i suštinski predstavlja psihičko nasilje, sa višestrukim posljedicama, uključujći poslovnu i materijalnu štetu.
Kroz diskusiju je ukazano na rizik pistovjećivanja novopredloženog krivičnog djela
Zloupotreba tuđeg snimka, fotografije, portreta, audio zapisa ili spisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem
sa krivičnim djelom Dječija pornografija i da navedenim novim krivičnim djelom treba da se strožije sankcioniše i ukoliko je učinjeno na štetu djeteta-osobe koja nema navršenih 18 godina života, jer je dijete zbog svog uzrasta posebno ranjiva žrtva te da se krivično goni po službenoj dužnosti, jer ima veoma štetne posljedice na dijete kao žrtvu i na svu djecu koja će biti u prilici da gledaju zloupotrebu snimka, fotografije ili drugog zapisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem druge osobe. Na navedeno upućuje i Konvencija Savjeta Evrope o zaštiti djece od seksualnog iskorišćavanja i seksualnog zlostavljanja-Lanzarot konvencija, između ostalog: na kažnjavanje krivičnih djela ustanovljenih u skladu sa ovom konvencijom na način da učinioci podliježu djelotvornim, srazmjernim sankcijama koje će imati preventivnu funkciju, uzimajući u obzir težinu tih djela, uključujući kazne koje podrazumijevaju lišenje slobode i da mogu da budu osnov za izručenje. Konvencija nalaže i da unutrašnje pravo treba da uzme u obzir otežavajuće okolnosti prilikom određivanja sankcija za krivična djela ustanovljena u sladu sa ovom konvencijom, između ostalog: krivično djelo koje je nanijelo ozbiljnu štetu fizičkom ili mentalnom zdravlju žrtve; krivično djelo koje je učinjeno nad posebno ranjivom žrtvom; učinilac je već bio osuđivan za krivična djela iste prirode.
Ukazano je na značaj usavršavanja informaciono tehnoloških vještina u vezi djelotvornog otkrivanja krivičnih djela, koja se čine putem modernih tehnologija, prikupljanja i čuvanja dokaza.
Ukazano je i da se u javnosti uobičajeno za ovo krivično djelo kojim učinilac podijeli ili učini dostupnim snimak, fotografiju ili drugi zapis sa seksualnim sadržajem druge osobe, bez njenog pristanka, koristi termin “Osvetnička pornografija”, što nosi rizik poistovjećivanja sa pornografijom, a u stvari se radi o intimnim sadržajima, koje se razmjene najčešće u trenucima partnerske bliskosti, a koje partner kasnije zloupotrebljava u cilju vršenja emocionalne kontrole nad partnerkom. Takođe, postoji i rizik da se zbog termina “osvetnička” uvidi da se partner sveti partnerki, ne i da prikazivanjem zapisa sa seksualnim sadržajem partnerke vrši nasilje nad njom, kao žrtvom, zbog čega je, takođe, važno da novopredloženo krivično djelo krivično nosi naziv “Zloupotreba tuđeg snimka, fotografije, portreta, audio zapisa ili spisa sa seksualno eksplicitnim sadržajem” i da se goni po službenoj dužnosti.